Nhưng khi những người thân cũng tham gia vào dư luận, nếu không muốn gạt họ ra khỏi đầu, chỉ còn cách hứng chịu những oan khuất họ vô tình mang tới. Người lao động nghèo luôn khổ nhưng không phải lúc nào họ cũng cảm thấy bi kịch. Bởi không phải lúc nào cũng có thể hô to hai chữ đấu tranh một cách thật lòng.
Đó là sự thiếu hòa hợp của họ với đối tác hôn nhân. Tôi nghĩ, những người sáng tạo cũng cần khỏe mạnh. lương tâm, vô thức, bản năng, lí trí, dục vọng, dồn nén, hưng phấn…
Cái lồng to bị thủng và đang sửa chữa chăng? Hay là lũ chim không chung sống hòa thuận được trong cái lồng chung? Con phượng hoàng đất một mình một chuồng trông thật đẹp. Nhưng tao, à tớ, à không, tao cũng đang chơi. Bạn muốn đem lại cho họ những điều hơn thế.
Mẹ bảo: Chả khiêm tốn tí nào. Họ còn bất lực hơn nữa. Có điều, con đường thì khác.
Nó rất giống tôi nhưng đơn giản là vì nó đọc và hiểu ít hơn nên nó chưa dung hòa được. Bao giờ cũng phải có vật thí mạng, làm đuốc sống châm lửa cho cuộc đấu tranh cho quyền sống, quyền làm người. Gió thốc vào đầu tôi buốt lịm.
Hoặc các cậu bảo: Đằng ấy chả hiểu quái gì về hiện sinh cả, thế mà cũng nói. Có người cúi mặt bấm di động. Điều đó khiến họ làm cũ và vẩn đục nhau thay vì làm tâm hồn nhau thêm mới mẻ và trong lành.
Nhưng chỉ có thể tốt nhiều hay ít, khó có thể tốt cho đủ. Bụi làm xỉn đi con đường nhựa xanh mới coóng. Nhưng nhìn thấy nhan nhản và ai cũng biết thì lương tâm và danh dự chung có vấn đề.
Bạn bắt đầu giở miếng im lặng của mình ra. Câu được rồi, tốt thưởng cho bạn lúc bạn đẩy xe máy lên nhà qua các bậc thềm cao, hoặc lúc tưới cây xong, hay khi ăn đủ ba bát cơm (bài tủ dành cho bữa cơm: Cơm ba bát-áo ba manh-đói không xanh-rét không chết). Nhưng lạm dụng chúng thì chẳng khác nào thể hiện mình không xứng đáng với chúng.
Và bạn nhận ra sống trong môi trường những người bình thường, bạn vừa phải tự phá bỏ những định kiến họ rót vào mình mà lại vừa phải biết ơn họ. Cái đêm mà khi ngồi cùng những cậu công nhân chưa gặp bao giờ dưới một cái quạt lớn, cùng bó hàng, xếp hàng, khuân hàng, tôi có cảm tưởng mình đã xuất hiện trong khung cảnh này trong một giấc mơ từ xa xưa. Còn đùa được nữa: Nhân loại là cá nhân bị loại, cứ cá nhân bị loại thì chính là nhân loại.
Bạn biết thế là rất có hại, thà thức còn hơn nhưng bạn đã kiệt sức. Bạn xem trận đấu với một sự thoải mái tương đối. Ai bảo các cậu đi trốn hoặc chợt ùa ra nhiều quá.