Bạn trai độ 11, 12 tuổi tuy hay xao lãng vì ham chơi. Một trăm bạn trai có đến 99 bạn, tối ưa thức khuya nghe nói chuyện ma. Lòng bạn trai tự nhiên đã phức tạp rồi, mà khi họ muốn che giấu, muốn lừa bịp nữa thì người nhẹ dạ không khó gì để bị gạt.
Tôi muốn nói nhân cách của họ bắt đầu xuất lộ. Khổ một nỗi lời cha mẹ khuyên họ dè dặt đề phòng họ coi là thường. Cứ quan sát cách đối xử của cha, trong nhà đối với mẹ thì biết.
Sống chung hay lãnh đạo nam thanh phải biết lỗ trống của tâm hồn họ. Quần áo cũng thi đua thay đổi. Các nhà giáo dục hay lãnh đạo những tổ chức nam thanh sống chung nên rất mực khôn ngoan đề phòng các quái tật trên.
Thật là đẹp mấy tiếng Thanh niên Cộng hòa. Duy khác một chút là đôi khi bạn trai dùng nó quá lố làm cho người ta thấy nó lố bịch hơn là họ thích sự độc lập tinh thần. Nã Phá Luân tướng nhỏ thó mà ý chí dời sông lấp biển, chớ họ có tướng bé dáng điệu phụ nhược thì nguy hiểm lắm.
Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu. Thỉnh thoảng lấy tay thăm mái tóc coi có rối bậy không? Vừa nói vừa liếc áo quần coi. Bởi mang bẩm tính dua nịnh đó, tưng bốc được người nầy thì cũng xông hương được người kia.
Dĩ nhiên lối tâm giao nầy rất nguy hiểm vì nó có thể dẫn lần đến nhục tình. Cửa đời họ khép lại vì tâm hồn mất diễn cảnh. Phước thay những tâm hồn bạn trai nương bóng chân tu.
Chúng ta nói cái bản chất thuần túy của nó. Rồi đây một bịnh dịch: nhiều bạn trai giựt quán quân về chơi bời, trụy lạc, lấy những ảnh ô uế ấy quảng cáo ái tình dâm đảng với các bạn trai mà lòng còn trong trắng như tờ giấy mới. Kỵ nhất là người ngạo nghễ, nói mỉa mai, chỉ trích xiên xỏ.
Cha đánh má, chị hay em gái buồn khóc, còn họ can thiệp, lên tiếng trách cha. Chắc ta đã thấy nhiều nam thanh bị tiếng người ta gán là trợt rìu, trật búa. Cứ chung mà nói bạn trai vào lối 17, 18 tuổi hay bị khủng hoảng về lòng tin tưởng ở thiêng liêng.
Mà nếu ta để tâm hồn chìm lặng trong mơ mộng không kềm hãm thì những khí lực phải tiêu ma, ý chí kiệt quệ. Désirée vẫn còn yêu Nã Phá Luân nồng nhiệt, khi hay tin chàng bội bạc, tuyệt vọng, gởi cho một bức thư viết bằng huyết lệ. Mà theo tâm lý hễ tình yêu thông phát ra đòi sự đền trả nhất là khi tình yêu ấy bị vi phạm.
Nhưng khi qua tuổi 14, bạn trai bắt đầu tỏ ra có trí tuệ quảng bác và sâu sắc. Thánh Aucutinh đã hoan phí nữa đời mình trong trụy lạc, nhờ thánh sủng trở về chính lộ và làm đại thánh. Năng lực chú ý của họ bị chi phối bởi bao nhiêu sức mạnh cám dỗ của các vấn đề thời cuộc, của màn ảnh, sách báo, tuồng, kịch, quảng cáo và nhất là bởi ái tình.