Tiếp theo là quy tắc 5 của quá trình đọc phân tích: TÌM CÁC TỪ QUAN TRỌNG VÀ QUA ĐÓ ĐI ĐẾN THỐNG NHẤT THUẬT NGỮ VỚI TÁC GIẢ. Một điều cần đặc biệt lưu ý nữa là nếu bạn cho rằng mỗi lần tác giả thay đổi cách dùng từ là một lần tác giả chuyển sang một thuật ngữ mới thì bạn đã nhầm. Chúng tôi đã nêu đầy đủ các dấu hiệu để phân biệt câu và nhận định.
Ngoài ra, có những bất đồng có căn nguyên sâu xa hơn, tồn tại trong chính hệ thống lý lẽ. Cuốn sách nhanh chóng trở thành một trong những cuốn bán chạy nhất và giữ vị trí đó suốt hơn một năm với số lượng phát hành lớn. Đọc kịch cho hiệu quả là điều vô cùng quan trọng, vì nó cho ta biết nhiều điều về cuộc sống của thời đại mình, tạo thành một loại khuôn mẫu văn học cho những tác phẩm viết sau này, như kịch của Racine và ONeil chẳng hạn.
Bạn có thể kể lại kinh nghiệm nào của bản thân mà nhận định đó miêu tả, hoặc chỉ ra mức độ phù hợp giữa nhận định của tác giả với thực tế trải nghiệm của bạn không? Bạn có thể minh hoạ cho chân lý đã được phát biểu bằng những ví dụ cụ thể hay không? Tưởng tượng ra một trường hợp khả thi cũng hiệu quả không kém việc nêu ra một tình huống thật. Các hệ thống in phức tạp và tài tình được phát minh nhằm thể hiện các âm khác nhau của một chữ cái, đặc biệt là các nguyên âm. Xem lướt cả cuốn sách theo cách này, luôn chú ý tìm các dấu hiệu liên quan đến luận điểm chính, và vấn đề cơ bản của sách.
Sai lầm lớn nhất bạn có thể mắc phải khi áp dụng các quy tắc này là công nhận sự tồn tại của mối liên hệ 1-1 giữa các yếu tố ngôn ngữ và các yếu tố tư duy hoặc kiến thức. Tức là, bạn cần nhận thức được các vấn đề mà các nhà khoa học lớn đang cố gắng giải quyết cũng như nguồn gốc phát sinh ra chúng. Nếu tác giả hoàn hảo và bạn là độc giả kiểu mẫu thì đề cương của cả hai sẽ giống nhau.
Việc cho rằng sự thật sẽ mở ra qua những chống đối và xung đột là một cách nghĩ khá thông dụng thời Trung cổ. Sử dụng ngữ cảnh là điều rất cần thiết để hiểu được ngôn từ và câu nhằm tìm ra các thuật ngữ và nhận định. Kết quả là lịch sử thế giới bị thay đổi (dù nhỏ nhưng vẫn có thể nhận ra được) bởi quan điểm của một bộ phận nhân vật trong tác phẩm của Thucydides.
Những bài luận của ông là những tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh, không giống như Aristotle. Cách bảo vệ bản thân tốt nhất khỏi những cám dỗ của mọi lời tuyên truyền là nhận diện chúng được sử dụng nhằm mục đích gì. Nếu độc giả đồng ý với kết luận của cuốn sách và công nhận các phương pháp nó đề xuất là thích hợp và hiệu quả thì người ấy mới phải hành động theo cuốn sách.
Trên phương diện nào đó, không có nhiều điều để nói về các tác phẩm khoa học thường thức. Ông đã đưa ra những ví dụ minh hoạ cụ thể. Nếu bạn đã đọc sách gốc, bạn sẽ biết cuốn sách hướng dẫn mắc những sai sót gì (nếu có).
Họ không tuân theo quy tắc đầu tiên của việc đọc phân tích. Nhưng bạn phải luôn ghi nhớ một điều là nghệ thuật đọc phân tích chỉ có thể áp dụng khi đọc một cuốn sách đơn lẻ, khi việc hiểu toàn bộ cuốn sách đó là mục đích trước mắt. Có nhiều câu trả lời khác nhau về câu hỏi này.
Chẳng mấy chốc, bạn có thể đọc được các con chữ khi bạn dõi theo bàn tay. Thực tế là với sách tồi, không có gì cần phải nắm bắt cả. Giai đoạn sẵn sàng đọc được đánh giá qua các bài kiểm tra, hoặc được giáo viên - những người rất giỏi phát hiện ra khi nào một học sinh sẵn sàng đọc - ước đoán.
Khi tất cả tác giả chỉ đưa ra hai câu trả lời, vấn đề trở nên đơn giản. Một số từ cụ thể gợi lên những phản ứng đặc biệt từ chúng ta mà thường không thể có được ở các độc giả sống cách đây một thế kỷ, ví dụ như từ Chủ nghĩa Cộng sản hay người cộng sản. Đáp án của câu hỏi thứ nhất là Không, câu thứ hai là Có.