Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám. Lương tâm là trí năng đặc biệt tạo hóa phú thác cho con người để con người tự nhiên phân biệt thiện ác, phải quấy, nên hư. Nhưng rồi theo thời gian tuổi khôn lớn lên.
Thầy có lỡ lời, nói gì bất đáng, có họ ngồi sẵn dưới, đứng lên chỉnh phong tay đôi. Một dấu hiệu làm họ siêu vượt bao đồng loại là họ tự giữ lòng băng tuyết. Cà hai đều có giá trị chữa bịnh rét nhưng cách chữa hơi khác.
Sáng ngày ở gần sân gà vịt, họ bắn cu li, đào dế cơm, đánh trổng và thấy gà vịt làm việc tính giao như thấy nó giành ăn, đá lộn. Nói cho họ biết không nên khinh người nhưng phải trọng mình. Trong chương sau tôi sẽ bàn rộng vấn đề nầy.
Tôi muốn nói những trường hợp mà nếu không khéo phòng thủ ta khó bề giữ đức thanh khiết. Thành thật lắm nhưng cũng cứng cõi quá, cộc lộc quá, không làm cho tha nhân quý mến. Sự phát triển sinh lý của bạn trai từ lối họ 12 đến hai mười mấy tuổi là sự phát triển ngó thấy và gây ảnh hưởng mạnh mẽ trên con người tâm lý của họ.
Biết khía cạnh tâm lý ấy khi muốn giữ mình trong sạch bạn nên tránh tội hơn là ỷ mình can đảm đối phó với nó. Người ta đã nhân danh tự do, giao thiệp rộng, giải trí, học tập thiên nhiên mà giết hại bao tâm hồn trong trắng. Họ cứ tiếp tục đá dế.
Bạn thấy chút mâu thẫn sâu sắc đó chưa. Bạn nay mai thù, thù nay mai bạn. Không như bực lão thành ngồi chẽ từng chản tóc kẻ tơ.
Ngay trong cụm hường tâm giao có lem lỏi những gai nhọn. Xin bạn lấy những tư tưởng ấy làm tiêu chuẩn sống cho đời mình khỏi hoang phí. Bạn trai chưa biết phải theo lý tưởng nào, ngày mai ra sao, nhưng bây giờ thấy lòng mình lâng lâng như cánh gió nên giữa xã hội họ lắm lúc tưởng mình cô độc vì cao vọng.
Họ là thứ người dễ cho. Jean Le Presbytre dùng một tiếng nặng nề kêu họ: Đồ chó má. Ông từ hỏi có phải giáo sư đi du lịch không? Giáo sư vội thưa: không.
Ngay ở thời cổ mà Cicéron viết: Không có ai khiêu vũ mà không say túy lúy hay điên cuồng. Đừng quá quan tâm đến sự bắt họ suy nghĩ, lý luận để nhớ, mà lặp đi lặp lại, tạo cho họ có thói quen nhớ cách máy móc. Edward nói đ àn bà phản bội không xin lỗi.
Có thể nói người cha yêu con vì yêu chính mình trước, yêu những gì thuộc về mình trước. Khi biết kích thích thần tượng danh dự, họ sẵn sàng hy sinh. Họ quên rằng con người ưa tâm phục hơn lý phục.